Erfelijkheid
Werkstukken en spreekbeurten
- Basisschool groep 5-6
- Basisschool groep 7-8
- Voortgezet onderwijs klas 1-2
Je hebt vast weleens van DNA gehoord, maar weet je ook wat het precies is? En wat wordt er gedaan bij genetische modificatie?
Genetica
Erfelijke eigenschappen bepalen voor een groot deel hoe je eruitziet, maar ook je talenten en karakter. Dit zijn eigenschappen die je meekrijgt van je ouders. Ze liggen vast in je genen. Elke erfelijke eigenschap wordt bepaald door een eigen gen. Er wordt veel onderzoek gedaan naar erfelijkheid. Erfelijkheidsleer wordt ook wel genetica genoemd.
DNA
Genen zitten op DNA-draden. Het DNA zit weer in de kern van elke cel. Alles wat leeft heeft DNA. Dus mensen en dieren, maar ook planten. Als je het DNA van een menselijke cel zou ontrafelen, krijg je een draad van twee meter lang! Het DNA in alle cellen van een mensenlichaam is bij elkaar lang genoeg om de afstand tussen de zon en de aarde een paar keer te overbruggen.
Uniek
Als de eicel van een moeder en de zaadcel van een vader bij elkaar komen, komt ook hun DNA samen. Op dat moment wordt er een nieuwe DNA-code gevormd. Dit wordt de DNA-code van hun kind. In de natuur zijn er geen twee mensen of dieren precies gelijk. Iedereen heeft een uniek DNA. Zelfs eeneiige tweelingen zijn niet precies gelijk!
Genetische modificatie
Wetenschappers zijn in staat om DNA te veranderen. De techniek om eigenschappen aan te passen door een stukje DNA van het ene organisme over te brengen naar een ander organisme heet genetische modificatie. Bij planten kunnen ze het uiterlijk en de smaak, maar ook bijvoorbeeld de houdbaarheid zo aanpassen. Er worden bijvoorbeeld genen uit vleestomaten (hele grote tomaten) gehaald om ook andere groentesoorten heel groot te kunnen maken. Bij mensen is het mogelijk een gen te verwijderen dat een ziekte veroorzaakt. Er is veel discussie over hoever je mag gaan bij dit veranderen van cellen.
Klonen
Klonen is het maken van een levend wezen dat identiek (precies hetzelfde) is aan één ouder. Dit kan een mens, dier of plant zijn. Het eerste gekloonde dier was schaap Dolly. Zij werd geboren in 1996 en heeft genen van één ouder in plaats van twee. Het klonen van mensen is nog niet mogelijk. Ook is het in veel landen, waaronder Nederland, verboden.
Boeken
-
Erfelijkheid en voortplanting
Jen Green
-
Wiskunde in het menselijk lichaam
Penny Dowdy
-
Het menselijk lichaam
Richard Walker
-
Ons lichaam
-
Het wonder van jou en je biljoenen bewoners
Jan Paul Schutten
-
Genetica voor dummies
Fontline, Tara Rodden Robinson, SmarterScience
Filmpjes
-
DNA, een code in je lijf
bron: Schooltv/Beeldbank
-
Je DNA bepaalt hoe je eruit ziet
bron: Schooltv/Beeldbank
-
Waarom hebben de meeste mensen bruine ogen?
bron: Schooltv/Clipphanger
-
Erfelijkheid
bron: Schooltv/Bio-Bits onderbouw: Mens en lichaam
-
Aangeboren of erfelijk
bron: Schooltv/Beeldbank
-
DNA, het zit al in je cellen
bron: Schooltv/Beeldbank
-
Erfelijke eigenschappen selecteren
bron: Schooltv/Beeldbank
-
Hoe werkt klonen?
bron: Schooltv/Clipphanger
Meer over Erfelijkheid op andere sites
-
Erfelijkheid.nl
DNA, genen en chromosomen.
-
Erfelijkheid.nl
Erfelijkheid van oogkleur.
-
Erfelijkheid.nl
Hoe erf je een ziekte?
-
Wikipedia
Informatie over de wetenschap die zich bezighoudt met erfelijkheid: genetica.
-
Wikipedia
Algemene informatie over chromosomen.
-
Wikipedia
Kom erachter wat klonen is.